Ayurvedisch vasten
Bijna alle culturen en natuurgeneeswijzen kennen een zogeheten vastentijd. De mensen moeten gedurende deze tijd afzien van uiterlijk genot en naar binnen keren, volgens het motto: ‘Het lichaam neemt af, de geest neemt toe.’
Volgens de ayurveda is het voorjaar de beste tijd voor een geconcentreerde ontslakking. Dan houdt het lichaam namelijk toch al een ‘voorjaarsschoonmaak’. Door de stijgende temperaturen komt de Kapha in beweging die zich in de winter heeft verzameld. Doel van het lichaam: de opgeloste Kapha afbouwen of uitscheiden. Voor een effectieve, duurzame uitscheiding wordt daarom in de ayurveda aangeraden om vooral in het voorjaar een panchakarma-kuur te volgen, die effectieve, weldadige uitscheidingsmethoden omvat. Maar ook thuis kan het regeneratieproces worden versterkt, bijvoorbeeld door lichte, Kapha-verlagende kost.
In de ayurveda wordt zelden aanbevolen om helemaal niet te eten, omdat de spijsverteringskracht (agni) daardoor afneemt en Vata toeneemt. Het is beter om gedurende een bepaalde tijd simpelweg minder te eten. Men kan bijvoorbeeld afzien van het ontbijt en ’s avonds een lichte groentesoep eten. ’s Middags mag uitsluitend vegetarische kost worden gegeten; deze mag niet alleen geen vlees bevatten, maar ook geen vis, eieren en melkproducten. In plaats daarvan moet de voorkeur worden gegeven aan voedingsmiddelen die licht zijn, de in het voorjaar overheersende Kapha verlagen en de spijsvertering versterken. Daartoe behoren met name groene bladgroenten zoals spinazie en witlof. Voor een ayurvedische vastenkuur zijn ook gele mungbonen, soepen of kitchari (gelijke hoeveelheid gedroogde gele mungbonen en basmatirijst in koud water laten weken en vervolgens tezamen met even droog geroosterde komijn, koriander en gemalen gember koken tot een brij ontstaat) geschikt. Ook ayurvedische voedingssupplementen zoals Triphala Plus en Ama-Clean (zie toelichting) kunnen het spijsverteringsproces ondersteunen. Andere ayurvedische, individuele voedingssuggesties en gezondheidstips krijgt u bij een ayurvedische arts. Een lijst met ayurvedische topartsen is verkrijgbaar bij onze klantenservice..
Wie de opname van voeding op deze manier beperkt, zou stress en lichamelijke inspanning moeten vermijden, zodat het lichaam zoveel mogelijk krachten ter beschikking heeft voor het reinigingsproces. Dit betekent echter niet dat men simpelweg een paar dagen moet doorslapen. Integendeel zelfs: overdag slapen verhoogt Kapha: het tegenovergestelde van wat de bedoeling is. Bij aanvallen van voorjaarsmoeheid kan men dus beter een kleine wandeling maken om de lichaamsfuncties te stimuleren. Tegelijkertijd voelt men zich daarna weer wakker en fris.
De ayurveda kent daarnaast nog andere eenvoudige gedragsaanpassingen om de spijsverteringskracht en de afvoer van schadelijke stofwisselingsproducten te bevorderen – natuurlijk niet alleen in het voorjaar. Men zou elk half uur een paar slokken warm water moeten drinken. Daarvoor kan het beste ’s morgens een toereikende hoeveelheid worden voorbereid door ten minste tien minuten een liter water te koken en vervolgens in een thermoskan te gieten. Natuurlijk kan afhankelijk van de smaak en individuele constitutie verse gember aan het water worden toegevoegd.
Om de balans van de drie dosha’s duurzaam te ondersteunen, wordt in de ayurveda aangeraden om gedurende één dag alleen maar vloeistoffen tot zich te nemen. Eén keer per week zou men alleen vloeibare voeding moeten innemen, zoals verse groentesoepen, lassi en natuurlijk warm water. Vruchtensappen zijn geschikt om een hongergevoel te bestrijden. Als men geen ondergewicht heeft, kan een dergelijke dag met alleen inname van vloeistoffen enkele weken of zelfs maanden in zijn routine worden opgenomen. Dit wordt ook aangeraden als u de vorige dag iets te veel heeft gegeten.