Welk vastentype bent u?
Voor veel mensen is de voorjaarstijd ook de vastentijd, die vaak ingaat op Aswoensdag, ongeveer zes weken voor Pasen. Deze traditie sluit aan op de kennis van de ayurveda, met als uitgangspunt dat de vochtige, koude tijd vanaf ongeveer het einde van februari zeer geschikt is om te vasten. Met de toenemende kracht van de zon worden namelijk de lichaamseigen zelfreinigende krachten geactiveerd. Het afvoeren van stofwisselingsproducten die zich in de winter hebben opgehoopt en het afbouwen van vetweefsels kunnen nu effectief worden ondersteund met een geschikt dieet. Met vasten wordt vanuit ayurvedisch perspectief niet alleen nauwelijks eten bedoeld, maar een in hoeveelheid beperkte, lichte tot zeer lichte voeding, passend bij uw type.
Vasten dat past bij uw type is vasten dat past bij de dosha’s
Bent u al bekend met het principe van de drie dosha’s Vata, Pitta en Kapha? In dat geval kunt u deze passage met een gerust hart overslaan. Daar staat tegenover dat het zinvol is om de verschillende eigenschappen van de dosha-types nog een keer door te nemen. Elke ayurvedische maatregel moet immers op uw persoonlijke constitutie zijn afgestemd.
Volgens de ayurveda is uw fysiologie doordrongen van drie holistische en universele basiskrachten, de dosha’s Vata, Pitta en Kapha. Ze sturen alle lichamelijke, geestelijke en innerlijke processen aan. Uw persoonlijke eigenschappen, lichaamskenmerken en talenten wijzen op een overheersende aanwezigheid van een of twee dosha’s. Deze individuele en fundamentele balans is bepalend voor uw dosha-type.
Bijna iedereen is een ‘gemengd type’
Als er bij u van één dosha duidelijk meer aanwezig is dan van de beide andere dosha’s, bijvoorbeeld veel Vata maar weinig Pitta en Kapha, dan bent u een Vata-type. Als u bijvoorbeeld ongeveer evenveel Pitta en Kapha heeft, maar weinig Vata, zou u een Pitta-Kapha-type zijn. Elke mens heeft een volledig individuele verdeling van de drie dosha’s, gekenmerkt door de volgende eigenschappen.
Het type waarbij Vata overheerst, heeft een licht beendergestel en een laag gewicht. Hij wordt niet snel zwaarder en heeft een onregelmatige eetlust. Vata-mensen hebben het snel koud, voelen zich prettig als het warm is en eten en drinken graag warme voedingsmiddelen. Ze zijn flexibel, geestdriftig, fantasierijk en praatlustig. Als een Vata-type uit balans raakt, leidt dit vaak tot nervositeit, angst, bezorgdheid en slaapstoornissen. Ook een droge huid, verstopping en koude handen en voeten wijzen op een verstoorde Vata-dosha.
Mensen bij wie Pitta overheerst, hebben een gemiddelde lichaamsbouw. Ze eten veel en verdragen in het algemeen alle voeding. Als ze een maaltijd moeten verschuiven, zijn ze snel geïrriteerd. Pitta-mensen zijn goede sprekers, kunnen goed structureren, zijn ordelijk, vindingrijk, ambitieus en besluitvaardig. Bij een Pitta-verstoring hebben ze een neiging tot perfectionisme, woedeuitbarstingen, geprikkeldheid, huiduitslag en ontstekingen.
Het Kapha-type heeft een stevige lichaamsbouw, zichtbare spieren en een neiging tot overgewicht. Zijn immuunsysteem functioneert goed, hij wordt zelden ziek. Kapha-mensen zijn standvastig, fysieke bezigheden en beweging doen hun goed. Ze onderscheiden zich door geduld, zielskracht en zachtmoedigheid.
Als Kapha uit balans raakt, neigt de mens naar overgewicht, dufheid of depressie alsmede onpasselijkheid, een gevoel van volheid en verkoudheid.
Welk dosha-type bent u? U kunt een eerste inschatting van uw persoonlijke dosha-type maken met onze gratis online dosha-test. Bovendien vindt u bij ons Maharishi Ayurveda Vata-, Pitta- en Kapha-producten die u helpen om uw persoonlijke dosha-balans te behouden.
Vasten in overeenstemming met de dosha’s
Door het vasten moeten stofwisselingsproducten, slakken en vetten uit het lichaam worden afgevoerd. Het ligt dan ook voor de hand dat dit altijd gepaard gaat met een verlies van lichaamsmaterie. Arts dr. Mathias Kossatz, ayurveda-arts in Frankfurt, heeft daarom de volgende mening: ‘Mensen bij wie Kapha overheerst, verdragen het vasten in het algemeen goed, omdat zij materie over hebben. In de ayurveda wordt het Vata-type en het uitgesproken Vata-Pitta-type afgeraden om te vasten, in ieder geval zolang er geen sprake is van overgewicht. De aard van deze typen laat niet toe dat zij materie kwijtraken. Ze zouden zeer snel gewicht verliezen en daardoor grote moeite hebben om hun geringe gewicht terug te winnen.’
Daarom zou u idealiter alleen onder toezicht van een ayurveda-therapeut moeten vasten, of van te voren vasten advies vragen bij een ayurveda-arts of een ayurveda-kliniek. Onze klantenservice stelt u met alle plezier adressen ter beschikking. Hoewel in ayurveda niet wordt aangeraden om helemaal niet te eten, omdat de kracht van de agni (het spijsverteringsvuur) dan te zwaar zou worden belast, kan een arts uiteenlopende en uitgebreide aanbevelingen doen voor uw persoonlijke dieetplan. Terwijl voor de een een lichte, vegetarische lunch en warme gemberthee gedurende meerdere weken toereikend zijn, heeft de andere drie maaltijden per dag nodig, die zodanig zijn samengesteld dat ze de ontslakking optimaal ondersteunen. Voor gevoelige types kan zelfs één soepdag per week al de juiste maatregel zijn.
Geen stress laten opkomen
Een ayurvedisch inzicht dat bij het vasten en zelfs in alle andere levenssituaties in acht kan worden genomen, is in ieder geval op alle dosha-typen van toepassing: “Onze innerlijke aard is gericht op geluk“, aldus arts dr. Mathias Kossatz. “Als we iets goeds doen, zouden we ons daardoor beter of zelfs gelukkiger moeten voelen. Maar juist bij het vasten, bij het ontgiften kan het altijd een keer voorkomen dat dit tijdelijk niet het geval is. Als men echter langer vast, zou men zich daarbij geleidelijk aan beter of ten minste goed moeten voelen. Als dit niet het geval is, is het tijd om contact op te nemen met een ervaren ayurveda-arts of te stoppen met vasten.’
Nog één opmerking over gewichtsverlies
Volgens de ayurveda zijn gewichtsproblemen niet alleen een kwestie van te veel eten. In het bijzonder sterk overgewicht is voornamelijk een kwestie van de stofwisseling. Om duurzame resultaten te behalen, moet deze weer tot haar gebruikelijke, normale functie worden teruggebracht. Het probleem kan in het algemeen niet worden verholpen door kortstondige resultaten die zijn bereikt door de opname van voeding te beperken, want de stofwisseling wordt door het vasten nog meer verzwakt. Daarom neemt het gewicht van personen die vasten na een aanvankelijk succesvolle kuur bijna altijd weer toe, vaak zelfs tot meer dan het oorspronkelijke begingewicht (jojo-effect).
Maharishi Ayurveda-artsen zullen u daarom verschillende methoden aanbevelen die tezamen een positief effect hebben op de gehele stofwisseling en gezamenlijk ertoe moeten leiden dat de resultaten met betrekking tot het stofwisselingsevenwicht en de gewichtsafname behouden kunnen blijven. Ter ondersteuning van de persoonlijke dosha-constitutie zijn bovendien passende Maharishi Ayurveda-voedingssupplementen beschikbaar. Maharishi Ayurveda-klinieken of -gezondheidscentra bieden bovendien speciale en individueel aangepaste kuurbehandelingen die uit het programma van de klassieke panchakarma-therapie stammen.