"Vaya sthapan" – anti-aging op zijn ayurvedisch
Gesprek met vaidya Palakurthi Manohar
Maharishi Ayurveda-team: In ayurveda wordt het proces om het verouderingsproces te vertragen of zelfs te stoppen, beschreven met het mooi klinkende 'vaya sthapan'. Dat klinkt verleidelijk, beste vaidya Manohar, maar is het echt mogelijk dat we in een constante staat van vernieuwing blijven?
Vaidya Manohar: Vanuit ayurvedisch perspectief is dat inderdaad het geval. Belangrijk is in ieder geval ook het mentale aspect. We zouden er altijd op moeten letten onze geest jong, bevlogen en in balans te houden. Hierbij zijn de gedrags-rasayana's van groot belang.
Wij kennen rasayana's onder andere als voedingssupplementen, vooral ons kostbare Maharishi Amrit Kalash. Maar gedrags-rasayana's? Wat moeten we ons daarbij precies voorstellen?
VM: Volgens ayurveda begint het verouderingsproces in de geest en beïnvloedt zo het lichaam. Zijn we in onze geest, ons gedrag en onze emoties blij en evenwichtig dan bevordert dat de transformatie- en spijsverteringsprocessen in ons lichaam. Wanneer deze processen ten volle plaatsvinden, kan ojas ontstaan, het fijnste stofwisselingsproduct dat ons als het ware van binnenuit laat stralen. In de oude geschriften is er zelfs een lijst van gedrags-rasayana's.
Kunt u ons en onze lezers er een paar van noemen?
VM: Wel, bevorderlijk zijn vredige, positieve gedachten zonder voorbehoud: Liefde voor de waarheid, goedheid, medeleven, tevredenheid. Angst, agressiviteit, geweld, grove taal en negatieve gevoelens, gulzigheid, onwetendheid en dufheid zouden we moeten vermijden.
Ojas verleent ons niet alleen uitstraling en charisma. Het is ook een indicator voor onze gezondheidstoestand.
VM: Juist. En doordat het de lichaamsintelligentie in stand houdt, helpt ojas elke individuele cel om zich zijn oorspronkelijke, gezonde toestand te herinneren en deze weer tot stand te brengen. Bij vaya sthapan draait het dus ook om de vorming van ojas. Zoals altijd is alles een kwestie van evenwicht. Wanneer de drie dosha's, onze lichaamsenergieën Vata, Pitta en Kapha, in balans zijn, dan blijft de intelligentie van ons lichaam in harmonie met de ‚kosmische intelligentie', de algehele orde van de natuur. In deze harmonie beschikken we van nature over de mogelijkheid om het verouderingsproces te voorkomen, want zij is de belangrijkste bron voor een goede spijsvertering en stofwisseling.
Als het ons lukt om de spijsvertering en stofwisseling steeds in een evenwichtige toestand te houden, dan ondersteunen we daarmee de volgende drie belangrijke functies:
- Ayus – levensduur en levenskwaliteit
- Varna – gezonde, elastische huid en een vitale uitstraling
- Bala – kracht en immuniteit
Om deze drie kwaliteiten in stand te houden is het belangrijk dat we onze 'agni', onze spijsvertering, beschermen.
Voor een goede spijsvertering is het niet alleen belangrijk wat we eten, maar ook hoe we onze maaltijden nuttigen. Vijf ayurveda-tips voor een goede agni:
- Nuttig uw maaltijden in een aangename atmosfeer en in zittende houding. Op deze wijze is de maag ontspannen en de waarneming gericht op het uiterlijk, de geur en de smaak van het eten.
- Kauw goed en stop met eten als uw maag ongeveer tweederde vol is.
- Vermijd met ijs gekoelde dranken en eten.
- Drink tussen de maaltijden door steeds enkele slokken heet water.
- Kauw voor de maaltijden een stukje gember met een paar druppels citroensap en enkele korrels zout, of drink heet gemberwater.
Wat kunnen we nog meer doen om ons lichaam jong en flexibel te houden?
VM: De geest-lichaam-coördinatie van alle dosha-types versterken we het beste door meditatie, yoga en lange wandelingen. Zo zijn we optimaal beschermd tegen stress. Behalve de genoemde gedrags-rasayana's helpt een juist ritme van rust en activiteit.
Pitta-types vinden ontspanning in tuinieren en afkoeling door te zwemmen. Kapha-types kunnen zich echt uitleven, het beste door dagelijks hard te lopen of te joggen. Vata-constituties hebben naast Yoga baat bij fietstochten.
Dus alles, waarbij de huid in aanraking komt met licht en lucht…
VM: Precies. De huid is ons grootste orgaan en staat in direct contact met de natuur om ons heen. Daarom behoren regelmatige abhyanga-oliemassages 's morgens tot het beste, wat we voor onze huid kunnen doen. De huid is de spiegel van de ziel - haar uitstraling en gezondheid worden niet alleen beïnvloed door zintuiglijke waarnemingen en uiterlijke factoren, ook onze gevoelens drukken zich uit via de huid. De weldadige abhyanga-massages raken beide: lichaam en ziel.
Onze lezers vragen zich nu vast en zeker af, of ze nu alles meteen in de praktijk moeten brengen en wanneer men het beste met de tips kan beginnen.
VM: Het mooie is: Het is nooit te laat voor vaya sthapan, het ayurvedische programma voor een lang en gezond leven. Ondersteun uw lichaam bij het vrijhouden van de lichaamskanalen van afzettingen (ama - zie toelichting) en het vitaal houden van de stofwisseling: Geef de voorkeur aan verse, voedzame levensmiddelen. Volkoren producten, seizoensvruchten, noten, ghi, olijfolie, natuurlijke suiker, bijvoorbeeld uit vruchten, veel groene groente, linzen, bonen, verse kaas, lassi, verse en gedroogde kruiden en specerijen - liefst van biologische kwaliteit. Houdt u rekening met wat goed is voor uw constitutie.
Geniet in alle rust van uw eten, vers bereid en voldoende gekruid. Let ook op de voor u juiste hoeveelheid en eet niet te veel, noch te weinig. Houd op met eten zodra u een licht verzadigingsgevoel krijgt. De maag is dan ongeveer voor tweederde vol. Begin altijd pas weer met eten wanneer de laatste maaltijd verteerd is.
Zorg voor een diepe, verkwikkende slaap, bijvoorbeeld door regelmatige meditatie, abhyanga's 's morgens, vroeg avondeten (indien mogelijk rond 18.30 uur), lekkere geuren in de slaapkamer.
Een lekkere kruidenthee of een glas warme (amandel-)melk en ontspannende baden met aroma-oliën zijn perfect om het lichaam in de vredige stemming te brengen die bevorderlijk is voor een goede slaap. Op een regelmatige tijd gaan slapen is ook bevorderlijk.