Naar aanleiding van de actuele ontwikkelingen in Europa vragen wij om uw begrip wanneer u uw bestelling tijdelijk niet zoals gebruikelijk zo snel mogelijk ontvangt. Sluiten
Maharishi Ayurveda
Wat is Ayurveda?

Wat is ayurveda?

Het begrip ‘ayurveda’ komt uit het Sanskriet en is een combinatie van de woorden ‘ayus’ (leven of lange levensduur) en ‘veda’ (kennis of wetenschap).

Icon voor de betekenis

Ayurveda betekent dus
‘de wetenschap van het leven’ of ‘de wetenschap van lang leven’.

 

Ayurveda is een geneeskunst die duizenden jaren oud is; het is het gezondheidssysteem van de oud-Indiase vedische beschaving en wordt beschouwd als het oudste gezondheidssysteem ter wereld. Ayurveda wordt door de WHO erkend als een traditionele geneeskunde.

De overleveringen in de oude ayurvedische geschriften beschrijven dat de basisprincipes van ayurveda lang geleden door hoogontwikkelde mensen in hun eigen bewustzijn werden waargenomen door middel van introspectie. Daarom werden deze principes in het begin alleen van leraar op leerling doorgegeven en pas veel later, toen een overdracht op deze manier niet meer betrouwbaar leek, werden ze opgeschreven in de eerste geschriften en werken van de ayurveda.

Icon met een boek

Ayurveda maakt deel uit van de ‘veda’, een alomvattende leer
die mens, natuur en kosmos als één beschouwt.

 

YouTube Webinar: Basisprincipes van Maharishi Ayurveda

 

 

De holistische gezondheidsleer van ayurveda behandelt het leven in zijn geheel en combineert fysieke, psychische, mentale en spirituele aspecten met het doel lichaam, geest en ziel in evenwicht te brengen en zo in de eerste plaats ziektes te voorkomen en – zo nodig – te genezen. Ayurvedische experts en artsen houden daarbij rekening met een groot aantal factoren, zoals bewustzijn, voeding, stress op het werk of in een relatie, te weinig rust, medicatie, te veel, te weinig of verkeerde lichaamsbeweging, de omgeving, de individuele constitutie, voorkeuren en afkeuren en nog veel meer. De leer van de drie dosha's speelt hierbij een centrale rol.

Klein symbool, dat als scheidung wordt gebruikt

 

Dosha's - de basisprincipes van Maharishi Ayurveda

Dosha's

Volgens de ayurvedische leer kunnen de talloze factoren die ons en onze gezondheid beïnvloeden, worden beschreven aan de hand van drie principes of biologische programma's die in het Sanskriet dosha's worden genoemd, wat het beste kan worden vertaald als ‘fundamentele functieprincipes’.

Deze drie dosha's, Vata, Pitta en Kapha, bepalen zowel de natuur om ons heen als ons lichaam en onze geest. Omgekeerd beïnvloedt alles wat inwerkt op ons lichaam rechtstreeks het evenwicht van Vata, Pitta en Kapha, kan dit evenwicht verstoren of bijdragen tot een betere dosha-balans.

Als deze drie basisenergieën zich in een individueel evenwicht bevinden, is dit de beste voorwaarde voor gezondheid en tevredenheid: we voelen ons goed, zijn gezond en stralen natuurlijke schoonheid uit.

Icon om dosha uit te beelden

Het in evenwicht brengen van uit balans geraakte dosha's
is een kernpunt van ayurveda.

 

Vata-type

Vata

De Vata-dosha wordt het bewegingsprincipe genoemd, gekenmerkt door de elementen ether (ruimte) en lucht. Deze dosha maakt alertheid, beweging en communicatie mogelijk. Ayurvedische artsen brengen deze dosha in verband met het zenuwstelsel, de ademhaling, de bloedsomloop en het bewegingsapparaat.

Pitta-type

Pitta

De Pitta-dosha wordt het stofwisselingsprincipe genoemd, gekenmerkt door het element vuur. In de ayurvedische geneeskunde wordt deze dosha gezien in nauwe samenhang met spijsvertering, energie, stofwisseling, lichaamstemperatuur, dynamiek, intellect en emoties gesehen.

Pitta-type

Kapha-Typ

Kapha

De Kapha-dosha wordt het structuurprincipe genoemd, bestaande uit de elementen aarde en water. Kapha geeft vorm, gestalte en uithoudingsvermogen. In de ayurvedische geneeskunde staat uitgebalanceerde Kapha voor stevigheid, stabiliteiten een evenwichtige vochthuishouding.

Klein symbool, dat als scheidung wordt gebruikt

Ayurveda-types

Vanuit ayurvedisch oogpunt is ieder mens uniek. Iedereen heeft persoonlijke eigenschappen, fysieke kenmerken en talenten die wijzen op een bepaalde dosha-verdeling. Afhankelijk van de individuele aanwezigheid van de drie dosha's worden verschillende ayurveda-types, de zogenaamde constitutietypes of dosha-types, onderscheiden. Deze zijn een uitdrukking van de natuurlijke dosha-verdeling die vanaf de geboorte vastligt en die in de loop van het leven niet fundamenteel verandert. Deze constitutie, in de ayurveda ‘Prakriti’ genoemd, bepaalt onze lichaamsbouw, evenals onze vaardigheden en voorkeuren. Deze ayurveda-types worden vernoemd naar de overheersende dosha's, zoals Vata-type, Pitta-type, enz.

Hoe meer we erin slagen te leven volgens onze constitutie en onze persoonlijke dosha-balans te bewaren, hoe beter het met ons zal gaan. Als daarentegen ongezonde leefgewoonten, zoals voeding die niet past bij ons constitutietype, stress enz., de dosha-balans verstoren, raken we verwijderd van ons natuurlijk evenwicht. Ayurvedische artsen noemen deze actuele, van onze aangeboren basisconstitutie afwijkende toestand ‘Vikriti’.

Om ons persoonlijk evenwicht te herstellen, bevelen ayurvedische artsen naast therapeutische behandelingen ook eenvoudige maatregelen aan, zoals een goede dagelijkse routine en voeding, die iedereen zelf ter harte kan nemen en toepassen.

Vata-Typ

Vata-type

Bij Vata-types is Vata de overheersende dosha. Het ‘bewegingsprincipe’ zorgt bij hen voor mobiliteit op fysiek en mentaal niveau. Onder de Vata-types bevinden zich bijzonder veel creatieve en welbespraakte geesten die uitblinken door hun snelle begrijpend vermogen en grote vindingrijkheid. Met hun alerte en flexibele geest kunnen Vata-types heerlijk enthousiast zijn over nieuwe dingen, die zij echter zelden langdurig nastreven.

Het Pitta-type

Pitta-type

De vurige Pitta-dosha zorgt bij Pitta-types vaak voor een atletische lichaamsbouw, een rozige teint en heldere ogen. Hun sterke uitstraling, ambitie en zelfstandigheid effenen de weg naar leidinggevende posities. De nodige energie voor hun projecten wordt geleverd door hun meestal krachtige spijsverteringsvuur (agni, zie de belangrijke productaanwijzingen), dat hen ook een goede eetlust geeft en ervoor zorgt dat zij de meeste voedingsmiddelen goed verdragen.

Het Pitta-type

Het Kapha-type

Kapha-type

Ook bij het Kapha-type wordt de dominante dosha weerspiegeld op fysiek en mentaal niveau. Terwijl de Kapha-dosha, die staat voor structuur en stabiliteit, op fysiek niveau zorgt voor een over het algemeen stevige lichaamsbouw en in verhouding langzame bewegingen, zorgt deze dosha op mentaal niveau voor rust, uithoudingsvermogen en kalmte. Zelfs in hectische situaties houdt het Kapha-type het hoofd koel en zorgt, als een rots in de branding, voor de nodige rust en stabiliteit.

Gemengde types - Tridosha

Gemengde types

Slechts weinig mensen zijn zuivere Vata-, Pitta- of Kapha-types; de meesten zijn gemengde types. Relatief vaak zijn twee dosha's meer uitgesproken, terwijl de derde dosha zwakker is. De naam van het constitutietype wordt ook bij gemengde types bepaald door de overheersende dosha's, waarbij de dominante dosha als eerste wordt genoemd, bijv. Vata/Pitta-type (dominantie van Vata met sterke Pitta en zwakke Kapha). Het komt slechts zelden voor dat alle drie de dosha's in een evenwichtige verhouding aanwezig zijn (Tridosha).

Ieder mens heeft zijn of haar individuele aandeel van de drie dosha's. Als je deze kent, kun je zelfs als leek de bijzonderheden van je lichaam, je gedrag, je stemmingen en je eigenaardigheden beter begrijpen.

Gemengde types - Tridosha

Klein symbool, dat als scheidung wordt gebruikt

Centrale elementen

Om onze dosha-balans te verbeteren en zo ziektes te voorkomen of te behandelen, biedt de ayurveda verschillende procedures en behandelingen.

 

De polsdiagnose - een traditionele anamnese procedure

Polsdiagnose

Bij de traditionele ayurvedische polsdiagnose wordt de pols met drie vingers gevoeld. Het voelen van de polsslag geeft de ayurvedisch arts waardevolle informatie over mogelijke verstoringen en disbalansen tussen de dosha's. Een geoefende polsdiagnosticus stelt direct een algehele diagnose. Binnen een bepaald kader kan een polsdiagnose bij jezelf ook informatie geven over je eigen huidige dosha-balans.

Als de polsdiagnose een dosha-disbalans aan het licht brengt, biedt ayurveda talrijke evenwichtsherstellende maatregelen om het natuurlijk evenwicht te herstellen.

 

De wereld van de ayurvedische massages

Massages

De ayurveda kent veel verschillende vormen van massage die verschillen in hun toepassing en effect.

Abhyanga
Zeer bekend en populair is Abhyanga, een zachte ayurvedische oliemassage van het hele lichaam, die gewoonlijk synchroon door twee behandelaars tegelijk wordt uitgevoerd. De zachte, dosha-harmoniserende oliemassage kan echter ook als zelf-abhyanga door iedereen thuis worden toegepast. Een echt verwenmoment dat zowel voor reiniging als ontspanning. zorgt. Het dosha-harmoniserende effect kan worden ondersteund door speciale massageoliën. Deze bevatten etherische oliën en essences van geselecteerde kruiden die specifiek zijn afgestemd op het ayurveda-type.

Vishesh
Een bijzonder intensieve vorm van de oliemassage is vishesh, de diepe synchroonmassage met olie van het hele lichaam. De massage zelf is bij vishesh veel krachtiger dan bij abhyanga. Beide synchroonmassages kunnen bijvoorbeeld worden toegepast als onderdeel van een panchakarma-kuur.

Garshan
Ook zeer bekend is garshan, een stimulerende droge massage waarvoor geen olie nodig is en waarbij het hele lichaam met een handschoen uit ruwe zijde wordt gemasseerd.

Udvartana
Udvartana is een exfoliërende massage van het hele lichaam waarvan wordt gezegd dat het een kapha-reducerend effect heeft, vergelijkbaar met garshan.

Pinda sweda
Bij pinda sweda, een vorm van warmtetoepassing, wordt het lichaam gemasseerd met warme zakjes rijst die gekookt is met geselecteerde geneeskrachtige kruiden.

 

Reinigingskuren in ayurveda

Reinigingskuren

Om het lichaam te ontdoen van belastende stofwisselingsresten en schadelijke stoffen en om overmatige ophoping van ama (zie de belangrijke productaanwijzingen) te voorkomen, gebruikt de ayurveda verschillende technieken voor innerlijke reiniging. Panchakarma is de bekendste ayurvedische reinigingskuur.

Panchakarma, wat zoveel als de ‘vijf handelingen’ betekent, is een zeer intensieve en tegelijkertijd bijzonder zachte innerlijke reinigingskuur die door ayurvedische artsen wordt begeleid. Procedures die worden gebruikt als onderdeel van Maharishi Ayurveda zijn onder andere synchroonmassages van het hele lichaam, stortbaden, kruidenstoombaden, klysma's en behandeling van de ogen en neusslijmvliezen.

Deze behandelingen helpen het lichaam op milde wijze te ontdoen van schadelijke stoffen en stofwisselingsresten en het weer in harmonisch evenwicht te brengen. Panchakarma wordt gebruikt voor de behandeling maar ook ter preventie van ziektes en om het welzijn te verbeteren.

 

Klein symbool, dat als scheidung wordt gebruikt
Ayurvedische voeding

Voeding

De ayurvedische voedingsleer kan worden toegepast om gezond te blijven maar ook om te genezen. Naast algemene voedingsrichtlijnen gaat het er vooral om om de voeding optimaal af te stemmen op de individuele behoeften van een persoon. Bij de voedingsadviezen wordt niet alleen rekening gehouden met het ayurveda-type, maar bijvoorbeeld ook met de leeftijd, de spijsvertering, het moment van de dag, het seizoen en de gezondheidstoestand van een persoon.

Doorslaggevend voor een goede verzorging van lichaam en geest is niet alleen wat we eten, maar ook hoe goed we onze voeding opnemen. Voorwaarde voor een optimale verwerking van voedsel is een voldoende krachtig spijsverteringsvuur (agni, zie de belangrijke productaanwijzingen) die onze spijsvertering en de algehele stofwisseling beïnvloedt. Tegelijkertijd zorgt een goede spijsvertering voor het ontstaan van ojas, dat nauw verband houdt met onze levensenergie.

Naast de spijsverteringskracht speelt ook de dosha-balans een belangrijke rol in de ayurvedische voedingsleer. In de ayurveda worden aan elk voedingsmiddel, elke drank, elk kruid enz. bepaalde eigenschappen toegekend. Afhankelijk van de voedingsmiddelen, de specerijen, de bereiding en de smaken, hebben onze maaltijden een verschillend effect op de drie dosha's en kunnen dus specifiek gebruikt worden om de dosha-balans te verbeteren. Op die manier kan onze voeding een merkbare bijdrage leveren aan het voorkomen van ziektes en het vertragen van het verouderingsproces.

Van belang hierbij is

  • wat we eten,
  • hoeveel we eten,
  • wanneer we eten en
  • hoe we eten.

Icon met eem lepel

Naast algemene voedingsadviezen vind je op onze website diverse tips voor voeding die aansluit bij je dosha-type
en passende recepten voor verschillende gelegenheden.

 

Klein symbool, dat als scheidung wordt gebruikt

Transcendente meditatie

Meditatie

Transcendente meditatie brengt op natuurlijke wijze een unieke staat van diepe lichamelijke ontspanning en kalmte teweeg. Tegelijkertijd blijft de geest klaarwakker. Het bewustzijn rust in zichzelf. Stress en spanning worden losgelaten. Geest en lichaam komen tot rust en putten waardevolle energie. De techniek is zo eenvoudig dat deze na een passende opleiding overal en op elk moment zelfstandig kan worden beoefend.

Atemuebungen

Ademhalingsoefeningen

Pranayama is een eenvoudige ademhalingstechniek die de geest tot rust brengt en het lichaam in een ontspannen toestand brengt. Daarom wordt deze techniek met name vóór de meditatie beoefend. Pranayama bevordert de cohesie tussen de linker- en rechterhersenhelft. Tegelijkertijd worden energiereserves geactiveerd, voelen we ons lichamelijk licht en geestelijk helder.

Atemuebungen

Yoga

Yoga

Yoga-asana's zijn specifieke lichaamshoudingen die na elkaar worden uitgevoerd in een bepaalde volgorde. Het is hierbij heel belangrijk om een ontspannen houding aan te nemen – asana betekent comfortabele houding – en je daarbij niet in te spannen. Het doel is de verschillende krachten in het lichaam, die vaak tegen elkaar werken, in evenwicht en harmonie te brengen.

 

Elke individuele houding verkwikt bepaalde krachten in onze lichamelijke en geestelijke processen. Als je er moeiteloos je aandacht op richt, stroomt er energie naar dat gebied. We voelen de vrije stroom van energie en het wegnemen van blokkades en worden ons meer bewust van ons lichaam.

De asana's hebben een positieve invloed op het bewegingsapparaat, de ademhaling, de spijsvertering, het hormoonstelsel, het cardiovasculair systeem en het zenuwstelsel. Ook de inwendige organen worden gemasseerd. Bijzonder aangename effecten zijn een grotere beweeglijkheid en een groter uithoudingsvermogen zonder na de oefeningen uitgeput te zijn. Op geestelijk vlak brengen de oefeningen stemmingswisselingen in evenwicht en kalmeren ze de geest.

Klein symbool, dat als scheidung wordt gebruikt
Ayurvedische kruidengeneeskunde

Kruidengeneeskunde

Sinds jaar en dag worden in de ayurveda ook planten gebruikt als therapie. Al duizenden jaren is waardevolle kennis over het blootleggen van de genezende krachten van planten bewaard gebleven. Het gaat daarbij niet alleen om de selectie en samenstelling van de planten, maar ook om het juiste tijdstip van de oogst, hun reiniging, de synergetische combinatie met mineralen en de uitgebreide verwerkingsprocessen, die soms zelfs jaren in beslag nemen. Een kunst die veel ervaring vereist.

Naast specifieke recepturen die bijvoorbeeld inwerken op bepaalde orgaanfuncties, dosha's of dhatu's, kent de ayurvedische kruidengeneeskunde recepturen waaraan de ayurveda een algemene gezondheidsbevorderende, versterkende of verjongende werking toekent. Daartoe behoren ook de rasayana's die volgens traditionele recepturen worden bereid en volgens de ayurvedische leer zijn bedoeld om de oorspronkelijke orde van het lichaam in stand te houden en het beter bestand te maken tegen schadelijke invloeden. Tegenwoordig worden deze gedeeltelijk als voedingssupplementen aangeboden.

Aroma-Farben-Klaenge

Geuren, klanken, kleuren en meer

Ook vedische klank- en muziektherapie, kleur- en lichttherapie, aromatherapie, vedische astrologie (jyotish) en vedische architectuur (sthapatya veda) maken deel uit van het repertoire van principes die in Maharishi Ayurveda worden gebruikt.

Aroma-Farben-Klaenge