Voorjaarsschoonmaak voor lichaam, geest en ziel – waarom dit goed voor je is

Ayurvedische wellness- en reinigingskuur voor thuis

Voor onze moeders en oma’s was het vaste prik: een uitgebreide voorjaarsschoonmaak na de winter. In China gelooft men zelfs dat demonen zich schuilhouden in vuil en symboliseert het alle slechte dingen van het afgelopen jaar. Daarom maken Chinezen hun huis grondig schoon voor het Lentefeest.

Jouw huis poetsen en jouw kledingkast, kelder of zolder opruimen, zijn tegelijkertijd ook tekenen van een nieuw begin. Je bevrijdt jezelf van dingen die niet meer bij jou en jouw leven horen.

Ook ons lichaam voelt zich goed wanneer we het reinigen en bevrijden van oude lasten.

De oude ayurvedische teksten bevelen al duizenden jaren seizoensgebonden reinigingskuren aan, maar ook een dagelijkse innerlijke en uiterlijke reiniging. Dit houdt ons fit en gezond en versterkt ons immuunsysteem.

In dit blog vertellen wij je hoe je met een ayurvedische wellness- en reinigingskuur thuis jouw lichaam van ballast kunt bevrijden en zo ruimte kunt scheppen voor nieuwe energie en levensvreugde. Je zult zien hoeveel spirituele helderheid en inzicht dit creëert.

Je zou deze kuur zelfs bewust kunnen combineren met een aandachtige voorjaarsschoonmaak voor geest en ziel door te reflecteren, los te laten, opnieuw af te stemmen, dingen te veranderen of zelfs een spannende nieuwe start in jouw leven te maken.

Innerlijke reiniging vanuit ayurvedisch oogpunt

Door slechte voeding, een ongezonde dagelijkse routine, seizoensgebonden veranderingen, schadelijke stoffen van buitenaf, maar ook door langdurige stress, krijgt ons lichaam te maken met afval- en gifstoffen die zich onvermijdelijk ophopen als we ze niet afvoeren. Binnen ayurveda spreken we van ama (zie de belangrijke productaanwijzingen) die zich in het lichaam ophoopt en die beschouwd wordt als de belangrijkste oorzaak van allerlei disbalansen of andere problemen. We kunnen dit tegengaan met traditionele ayurvedische reinigings- en afvoertechnieken.

Als we deze regelmatig toepassen, is dat niet alleen goed voor de gezondheid van lichaam, geest en ziel, we gaan er ook meer van ‘stralen’. Vanuit ayurvedisch oogpunt zorgt een uitgebreide innerlijke reiniging er namelijk automatisch voor dat we ook optimaal worden gevoed. De dhatu’s (weefsels) worden beter en zo ook onze ojas, het laatste extract van alle dhatu’s in het lichaam, volgens de ayurveda de allerfijnste lichaamsmaterie, die ons van binnenuit laat stralen.

Samen met ayurvedisch expert vaidya Saurabh Sharma laten wij je zien hoe je deze waardevolle ayurvedische kennis zelf kunt toepassen en een gezond en gelukkig leven kunt leiden, zonder onnodige oude lasten.

De ideale timing – in harmonie met de natuur

Ayurveda beveelt bij elke seizoenswisseling gerichte intensieve stappen voor innerlijke reiniging aan, zodat eventuele ama (zie de belangrijke productaanwijzingen) die zich in ons lichaam heeft opgebouwd, zich helemaal niet meer kan ophopen. Zoals elk seizoen zijn eigen natuurwetten heeft en er tijdens seizoenswisselingen grote veranderingen plaatsvinden, zo is ook vooral de herfst, wanneer de bladeren vallen, en de lente, wanneer de bloesem en bladeren weer groeien, een ideale tijd voor ons voor een detoxkuur.

Binnen ayurveda kennen we twee vormen van innerlijke reiniging:

• als klinische therapie (panchakarma) en
• als reinigingskuur voor thuis.

Panchakarma – deskundige vijfvoudige behandeling

Het woord panchakarma komt uit het Sanskriet en betekent ‘vijf behandelingen’. Hiermee worden vijf op elkaar afgestemde toepassingen bedoeld, zoals reiniging, kruidenklysma's en nasale reinigingstherapieën, die oude lasten mobiliseren en deze vervolgens afvoeren, en tezamen zorgen voor een diepe innerlijke reiniging. Deze bijzonder intensieve reinigingsvorm moet altijd onder begeleiding van een ervaren ayurvedisch therapeut gebeuren, zoals het geval is bij een kuur in een ayurvedische kliniek.

Veertiendaagse reinigingskuur voor thuis – wellness time

Naast een panchakarma-kuur biedt ayurveda verschillende reinigingstechnieken als onderdeel van de dagelijkse routine, die iedereen zelf thuis kan toepassen. Bij een juiste toepassing kunnen we veel doen voor onze innerlijke reiniging zonder therapeutische hulp; je kunt dit zien als een dagelijkse ‘mini-panchakarma’. Maar je kunt nog meer doen. Gun jezelf twee keer per jaar een intensieve ayurvedische kuur van twee weken met veel toepassingen en een routine in harmonie met de wetten van de natuur. Want de natuur is de beste heelmeester. Probeer het maar eens uit.

Dagelijkse routine – meegaan in het ritme van de natuur

Ken je de ayurvedische dagelijkse routine? Wij raden deze routine aan tijdens jouw wellness- en reinigingskuur en deze begint al in de vooravond: Als je jezelf 's avonds ontspant in plaats van een spannende thriller te kijken of alle sociale media af te struinen, jouw smartphone uitzet en vroeg naar bed gaat (bij voorkeur niet later dan 22:00 uur), kan jouw lichaam 's nachts beter regenereren en verbetert jouw slaapkwaliteit. Dan word je 's ochtends vroeger wakker zonder wekker en valt het opstaan je niet zo zwaar. Een warm (voet)bad in de avond helpt vaak om de gebeurtenissen van die dag los te laten.

Je kunt ook 's avonds voor het slapengaan een van de beroemdste kruidencombinaties van de ayurveda proberen: triphala (de drie vruchten haritaki, amalaki en bibhitaki).

Triphala is voedzaam en ondersteunt het ontstaan van ojas (zie hierboven). Volgens de ayurveda bevordert ojas een lang leven, fysieke kracht, een aantrekkelijke uitstraling en geluk. Triphala Plus is een uitstekende rasayana die Pitta in het hele lichaam Pitta harmoniseert. Veel ayurvedische therapeuten bevelen dit product aan ter bevordering van de darmmotoriek (zie de belangrijke productaanwijzing).

Na het opstaan besteedt je al jouw aandacht aan de reiniging: Door jouw tanden te poetsen en jouw tong te reinigen, ontdoe je jouw lichaam van stofwisselingsresten die zich 's nachts in jouw mond – en vooral op jouw tong – hebben opgehoopt. Gandusha (olietrekken), warm water drinken, blaas en darmen legen, abhyanga: deze vormen allemaal een vast onderdeel van de ayurvedische ochtendroutine en ondersteunen ons lichaam bij de innerlijke reiniging.

Abhyanga – wellnesskuur voor elke dag

Een bijzonder hoogtepunt van de ayurvedische ochtendroutine is abhyanga, de ayurvedische zelfmassage met olie. Door ons lichaam zacht te masseren met kostbare ayurvedische kruidenoliën, verbeteren we de circulatie van de weefsels en bevrijden we lichaam en geest van ballast. Vanuit ayurvedisch oogpunt kan abhyanga helpen om goede dhatu’s (weefsels) in stand te houden en kracht (bala) te geven. Gun jezelf dit heerlijke moment voor jezelf, geniet van de geur van natuurlijke oliën en de aangename ontspanning die zich tijdens de zelfmassage door jouw lichaam verspreidt. Bekijk onze video met uitleg, zodat je precies weet hoe je te werk moet gaan en waar je op moet letten.

Als je een sterk Kapha-type bent of een teveel aan Kapha in jouw lichaam hebt opgebouwd, kunt je in plaats van een oliemassage genieten van een ayurvedische droge massage met Garshan-handschoenen van hoogwaardige ruwe zijde. Tip: Ons YouTube-webinar #33 laat zien hoe je te werk moet gaan. Bij onze hoogwaardige Maharishi Ayurveda Garshan-handschoenen ontvang je ook gedetailleerde massage-instructies.

Een droge Garshan-massage verbetert de doorbloeding, stimuleert de bloedsomloop en versterkt het weefsel. Daarnaast helpt deze om ama te verminderen (zie de belangrijke productaanwijzing).

Tijd voor jezelf

Rustige yoga-asana's, evenwichtige ademhalingsoefeningen (pranayama) en meditatie zijn verdere vaste onderdelen van een ayurvedische dagelijkse routine en je kunt deze nu inplannen tijdens de reinigings- en wellnesskuur. Zo ondersteun je jouw lichaam ook bij de afvoer van afvalstoffen, verminder je een mogelijke ophoping van ama en kan jouw geest heerlijk tot rust komen, zich ontspannen en herstellen.

Als je er tijd voor hebt, zijn (stevige) ochtendwandelingen – nog vóór de oliemassage – ten zeerste aan te bevelen. Over het algemeen is daarnaast lichte lichaamsbeweging gedurende de dag ideaal. Zorg er hierbij altijd voor dat je nog goed door de neus kunt ademen en maar tot 50% van jouw lichamelijke capaciteit belast.

In ons YouTube-webinar #11 laat vaidya Sharma de wisselademhaling uit de yoga zien, een makkelijke pranayama-techniek. Zo kun je direct aan de slag gaan.

De juiste voeding – zowel versterkend als reinigend

Vanuit ayurvedisch oogpunt zorgt een sterk spijsverteringsvuur (agni) niet alleen voor een goede verwerking van onze voeding en dus minder ama, maar ook voor een goede afvoer. Een eventueel verhoogde Kapha en/of Vata wordt ook verminderd, want met een goed spijsverteringsvuur zijn ze gemakkelijk in evenwicht te houden.

Wat betekent dit voor onze voeding? We kunnen onze agni versterken door

• ons eten goed te koken – niet te kort en niet te lang
• de juiste voedingsmiddelen te eten op het juiste moment – langzaam en bewust
• goed te kauwen
• met plezier te eten
• tijdens het eten alle elektronische apparaten te verbannen en bewust te genieten van de maaltijd
• meer warm of heet water en kruidenthee te drinken
• 's avonds iets lichts te eten, zoals een traditionele khichari of groentesoep
• regelmatig specerijen zoals gember, komijn, koriander en kaneel te gebruiken

Specerijen zoals gember en komijn voegen niet alleen agni-ondersteunende smaak toe aan jouw eten; je kunt ze ook gebruiken om een afkooksel te maken dat de innerlijke reinigingsprocessen een extra impuls geeft.

Tijdens de reinigingskuur moet je er vooral op letten dat je lichte maaltijden eet en kiest voor verse en eerder bittere groenten, d.w.z. groenten met over het algemeen een bittere en samentrekkende (adstringerende) smaak, zoals witlof, artisjok en groene bladgroenten, omdat deze jouw agni aanwakkeren en stimuleren. Een sterke agni geeft ons bovendien meer energie en vermindert vermoeidheid en uitputting.

Zoet, zuur en zout voedsel daarentegen, vertraagt onze agni. Als we tijdens de reinigingskuur zoetigheden, yoghurt of koude dranken consumeren, leidt dit tot het ontstaan van mand agni en een verdere verzwakking van onze agni die in de lente al minder krachtig is.

Het is dus belangrijk, terughoudend te zijn met zware vetten en koolzuurhoudende dranken. Deze brengen onnodige lasten in ons lichaam en verhogen de Vata die reeds aanwezig is bij seizoenswisselingen, omdat de eigenlijke seizoenswisseling wordt gestimuleerd door de Vata-dosha; Vata symboliseert verandering. Wil je jezelf beter voelen, dan is het raadzaam om tijdens de reinigingskuur in de lente en herfst bij voorkeur voedingsmiddelen te eten die Vata verminderen.

We horen graag van jou hoe onze veertiendaagse wellness- en reinigingskuur je is afgegaan en welke veranderingen je voelde.

Veel plezier gewenst bij het uitproberen. We hopen dat je veel nieuwe energie opdoet!
Het Maharishi Ayurveda-team

Hartelijk dank aan onze experts dr. Richa Shrivastava en vaidya Saurabh Sharma voor hun deskundige ondersteuning!