Vaidya Prathmesh Vyas heeft gestudeerd aan de ayurveda universiteiten in Nagpur en Rajasthan en staat bekend als specialist voor ayurvedische polsdiagnoses. Hij heeft al meer dan 12.000 patiënten onderzocht en hiervoor 15 landen over de hele wereld bezocht. Tijdens een bezoek in Nederland ontmoetten wij vaidya Prathmesh Vyas op een hete zomerdag. Precies de juiste atmosfeer voor een gesprek over de verhoogde Pitta-dosha in dit jaargetijde.
Maharishi Ayurveda-team: welke rol speelt Pitta in ons lichaam?
Vaidya Prathmesh Vyas: Volgens de ayurvedische leer wordt in ons universum alles gevormd door vijf elementen: lucht, vuur, water, aarde en ether, ook ons lichaam en ons bewustzijn. De vijf elementen vormen ook onze dosha's, onze dhatu's, ofwel onze weefsels, en onze uitscheidingen, in ayurveda ’mala’s’ genoemd. De drie dosha-types zijn Vata, Pitta en Kapha. Pitta staat voor het vuur in onze fysiologie. Het bevindt zich in de maag en de darm, dus daar, waar de sappen van de alvleesklier en de galblaas samenvloeien. Pitta is verantwoordelijk voor de spijsvertering, de stofwisseling, het regelen van de lichaamstemperatuur, ons denkvermogen, onze teint en ons gezichtsvermogen.
Maharishi Ayurveda-team: Op welk moment van de dag, het jaar of in ons leven is Pitta bijzonder sterk?
Vaidya Prathmesh Vyas: Het overheerst bijvoorbeeld ongeveer anderhalf uur na het eten. Dan voelen we ons energiek en hebben we in de maagstreek geen gevoel van zwaarte of leegte. In de loop van de dag is Pitta overheersend in tussen 10 en 14 uur, dus precies op het moment dat we trek krijgen en eten nodig hebben. Ook tussen 22 en 2 uur 's nachts overheerst Pitta. Diegenen bij wie Pitta al erg uit balans is, voelen zich speciaal rond dit tijdstip dan vaak niet lekker. In de loop van het jaar hoopt Pitta zich op in de nazomer, kan het in de herfst voor problemen zorgen en wordt het weer rustiger in de winter. In ons leven overheerst Pitta vooral in de leeftijdsfase van 18 tot 50 jaar. Tijdens deze fase raakt Pitta bij mensen dus ook vaker uit balans.
Maharishi Ayurveda-team: Hoe kan de Pitta-dosha uit balans raken en voor onevenwichtigheid zorgen?
Vaidya Prathmesh Vyas: De Pitta-eigenschappen zijn heet, scherp, een beetje olieachtig. Dus alles wat deze eigenschappen versterkt, verhoogt tegelijkertijd ook de Pitta-dosha. Hiertoe behoren ook gevoelens als woede, verdriet of angst, overwerkt zijn, lang vasten en sexuele activiteit. Scherpe, zure en zoute levensmiddelen verhogen de Pitta, bijvoorbeeld chili, knoflook of zure augurken. Yoghurt en eten met zeer veel olie versterken de dosha ook. Natuurlijk is roken een schadelijke factor, evenals te veel wijn drinken of lang zonnebaden. Als u toch al iemand bent bij wie Pitta overheerst en dan misschien ook nog de zojuist genoemde Pitta-seizoenen of de leeftijd erbij komen, dan kunnen al deze factoren de Pitta-dosha uit balans brengen.
Maharishi Ayurveda-team: Waaraan merk ik dat ik een Pitta-type ben?
Vaidya Prathmesh Vyas: Mensen bij wie Pitta overheerst, reageren van nature al gevoelig op scherp eten, hete dranken en veel hitte. Hun lichaamstemperatuur is normaal gesproken hoog, ze zweten snel en neigen naar een geïrriteerde huid en dun en fijn haar. Tegelijkertijd hebben ze een goede eetlust en een goede spijsvertering. Ze zijn heel intelligent en hebben een scherp verstand. Pitty-types zijn moedig en hebben zin in avontuur. Ze winden zich snel op, maar ze kalmeren ook weer snel.
Maharishi Ayurveda-team: Hoe kunnen we een verhoogd Pitta weer verlagen of hoe kunnen we de natuurlijke Pitta-balans in stand houden?
Vaidya Prathmesh Vyas: Hiervoor zijn er verschillende nuttige tips, bijvoorbeeld ghi. Het eten of het gebruik van zuiver botervet is de beste weg om Pitta onder controle te houden. Maar het mag alleen ghi zijn, dus geen olie, want ghi is zoetig, koel en zacht, en bezit dus precies de tegenovergestelde eigenschappen van Pitta. Het beste kunt u het door de melk roeren of u bereidt uw eten ermee. U zou een of twee theelepels kunnen gebruiken, afhankelijk van hoe u het verdraagt en de mate waarin Pitta uit balans is. Om Pitta te kalmeren zou u bovendien de voorkeur moeten geven aan zoete, wrange, bittere en koele gerechten en kruiden.
Aanbevolen levensmiddelen om de Pitta-dosha te harmoniseren:
- ghi
- melk
- boter
- gerst
- mungbonen
- asperges
- artisjok
- avocado
- granaatappel
- meloen
- kokosnoot
- rozijnen
Aanbevolen kruiden en specerijen:
- zoethout
- kamille
- vetiver
- koriander
- aloë vera
Ook de geur van jasmijn, roos of kamille kan Pitta kalmeren. U kunt bijvoorbeeld een beetje rozenwater in een sproeiflacon doen en hiermee dan uw gezicht en uw lichaam besproeien. Ook al moet u normaal gesproken vermeiden om overdag te slapen: om de Pitta te kalmeren raad ik u aan om een of twee uur wat te rusten.
Al deze aanbevelingen zijn geschikt voor diegenen die voelen dat hun Pitta uit balans is, of in de herfst. Pitta-types zouden hier het hele jaar door aandacht aan moeten schenken, maar natuurlijk vooral bij Pitta-storingen of na de zomer.
Nog meer tips van de vaidya bij een verhoogde Pitta:
Sieraden en accessoires
Als u van sieraden houdt: draag parels, koralen of verse, geurende bloemen, zoals bijvoorbeeld jasmijn.
Ontspanning
Geniet van het kijken naar de volle maan tijdens een zachte nazomerse nacht. Een wandeling in het koele, zilverachtige maanlicht of een romantische avond in de tuin werkt heel ontspannend.
Frisse wind
Laat u verkwikken door een fris briesje, bijvoorbeeld in de bergen, bij grote meren of langs rivieren.
Douchen en baden
De vedische geschriften raden aan te baden onder een waterval. Als u niet tot de gelukkigen behoort die deze tip meteen kunnen realiseren tijdens een spontane reis, dan kunt u tijdens het baden of douchen thuis de temperatuurknop op koel tot koud zetten. Dit heeft bijna dezelfde verkwikkende werking!
Vreugde
Beleef de ongeremde vreugde van een kind, want dit geluksgevoel kan Pitta kalmeren. De ayurvedische geschriften noemen bijvoorbeeld ontmoetingen met goede vrienden