Wat is de beste slaaphouding? Hoe ziet een gezond ayurvedisch ontbijt eruit? Wat kan ik doen tegen haaruitval? Welke brandende vraag je ook hebt: onze Indiase ayurvedisch experts dr. Saurabh Sharma en dr. Rajat Sharma weten raad. Onder het motto 'Ask the Vaidya' beantwoorden ze tijdens onze regelmatige livestreams al jullie vragen rondom Maharishi Ayurveda.
Elke keer worden we weer positief verrast door de onderwerpen die in deze sessies aan bod komen. We maakten hier een selectie van de boeiendste vragen en antwoorden van de afgelopen tijd – met veel waardevolle ayurvedische tips voor elke dag!
We wensen je veel leesplezier en inspiratie voor je ayurvedische lifestyle toe.
Maharishi Ayurveda team
Vraag: "Ik ben een Vata-Pitta-type. Hoe warm moet het water zijn dat je in de ochtend als eerste drinkt?"
Dr. Saurabh Sharma: "Dit speelt een belangrijke rol in de ontgifting van ons lichaam. Voor een Vata-Pitta-type is het van belang het water niet te heet, maar ook niet te koud te drinken.
Drink je het te heet, dan kan dit droogheid veroorzaken. Is het water te koud, dan heeft het een negatieve uitwerking op de spijsvertering (kan deze vertragen).
Ik raad daarom aan het water lauwwarm te drinken, op een temperatuur die makkelijk wegdrinkt (39–40 °C), dus niet zo heet als thee. Drink het lauwwarme water liefst op de vroege ochtend, tijdens 'Brahma Muhurta' – dus een uur voor zonsopgang.
Vraag: "Wat zijn goede ayurvedische opties voor ontbijt, lunch en avondeten? En wanneer kunnen deze het beste worden genuttigd?"
Dr. Rajat Sharma: "Het beste is het ontbijt te nuttigen nadat de darmen zijn geleegd. Een goede ayurvedische optie is een ontbijtpap uit havervlokken en rozijnen. Naar smaak kun je er nog gedroogde vijgen, dadels, abrikozen of ander gedroogd fruit aan toevoegen en je pap bijvoorbeeld kruiden met anijs, karwij of kurkuma. In plaats van havervlokken zou je ook rijstvlokken als basis kunnen gebruiken.
Voor de lunch adviseer ik een warme maaltijd met verse groenten. Als je bijvoorbeeld iets als een slowcooker kunt meenemen naar je werk, zou je je lunch al in de ochtend kunnen opzetten en heel rustig kunnen laten garen.
(Ter info: een slowcooker bestaat uit een basis met een verwarmingselement en een uitneembare keramische pan met een goed sluitend deksel. Hierin kun je maaltijden heel langzaam – eigenlijk in slow motion – laten garen).
Rond lunchtijd, als het eten klaar is, kruid je het tot slot nog met een Vata-, Pitta- of Kapha-Churna. Bij de lunch kun je eventueel een lassi drinken en/of een chapati (Indiaas platbrood) eten. Het beste moment voor de lunch is tussen 12.00 en 13.30 uur, omdat ons spijsverteringsvuur in de middag het sterkst is.
Een goede optie voor het avondeten is een dalsoep, een mung dal met rijst of groenten, vergezeld door crackers b.v. knäckebröd met ghee en kruiden."
Tip: lekkere recepten voor elk moment van de dag vind je op onze website.
Vraag: "In de ochtend voeg ik aan mijn havermoutpap naast vers fruit en wat noten ook geroosterde en gemalen cacaobonen toe en nu vraag ik me af of dat wel gezond is?"
Dr. Rajat Sharma: "Dat is zeker een gezond ontbijt. Het is alleen wel belangrijk dat je de pap niet met melk maakt, aangezien melk en fruit beter niet gecombineerd kunnen worden, volgens ayurveda."
Vraag: "Wat is het beste moment om yoghurt te eten? Aangezien melkproducten zich maar met weinig dingen laten combineren, vroeg ik me af of ik yoghurt beter bij of na de lunch kan eten, of liever als afzonderlijke maaltijd?"
Dr. Saurabh Sharma: "Binnen ayurveda wordt altijd lassi in plaats van yoghurt aanbevolen, omdat yoghurt moeilijk verteerbaar is en lassi de spijsvertering juist bevordert.
Op onze website vertellen we hoe je lassi zelf bereidt. Daar vind je een goed basisrecept voor een probiotische lassi. Yoghurt zelf zou vanuit ayurvedisch oogpunt liefst helemaal niet, en in ieder geval niet 's avonds/na zonsondergang moeten worden gegeten.
Lassi heeft een heel andere uitwerking dan yoghurt. Wanneer we voor of na de lunch een lassi drinken, bevordert deze de spijsvertering. En drinken we de lassi vóór het eten, stimuleert deze ook nog eens de eetlust. Zeer aan te bevelen is aan de lassi enkele geroosterde komijnzaden of één tot twee snufjes asafoetida (hing) toe te voegen."
Vraag: "Is het een goed idee peulvruchten een nacht te laten wellen voordat je ze kookt?"
Dr. Saurabh Sharma: "Ja, dat is zeer goed, aangezien sommige peulvruchten de Vata-dosha iets kunnen verhogen. Door het wellen worden ze 'laghu' (Sanskriet voor licht, licht verteerbaar). Het is uiteraard mede afhankelijk van je agni (spijsverteringsvuur), maar over het algemeen geldt wel dat het wellen bevorderlijk is voor de spijsvertering en de opname van voedingsstoffen."
Vraag: "Hoe gezond is honing?"
Dr. Rajat Sharma: "Honing is zeer gezond, maar het is wel goed te weten wanneer en hoe je deze het beste tot je neemt. Ayurveda stelt bijvoorbeeld dat honing een positieve uitwerking heeft op ojas en ons immuunsysteem. Belangrijk is de honing niet door vloeistoffen te roeren die warmer zijn dan 40 °C. Verder kan honing een waardevolle bijdrage leveren aan het reduceren van Kapha. In dat geval is het wel belangrijk dat de honing minstens een jaar oud is."
Vraag: "Ik neem elke dag 500 mg ashwagandha en voel me hier erg goed bij. Ik slaap beter en heb meer energie. Kan het kwaad ashwagandha langere tijd te gebruiken?"
Dr. Saurabh Sharma: "Ashwagandha en amalaki zijn zeer goede rasayana's. En in principe is het binnen ayurveda zo dat alle rasayana's regelmatig kunnen worden gebruikt. Het belangrijkste is een kwalitatief hoogwaardig product te vinden en de juiste hoeveelheid te gebruiken. Het komt vaak voor dat mensen met de hoeveelheid overdrijven en ik ze moet adviseren ermee te stoppen. De hier genoemde 500 mg is echter prima. Ashwagandha draagt bij aan een beter welzijn en een evenwichtige nachtrust. In de ayurvedische geschriften is bovendien te lezen dat ashwagandha bevorderlijk is voor het geheugen en de dhatu's versterkt. Daarmee is ashwagandha zeker een rasayana waarvoor ik regelmatig gebruik kan aanbevelen."
Vraag: "Wat kan ik doen bij haaruitval en een branderige hoofdhuid?"
Dr. Saurabh Sharma: "Alles wat met huid of haren te maken heeft, hangt samen met Pitta. Als je dus daar problemen mee hebt, zal er sprake zijn van een verhoogde of verstoorde Pitta. Het is dan zaak Pitta weer in balans te brengen en te kiezen voor Pitta-harmoniserende voeding. Haaruitval kan vele oorzaken hebben, maar omdat je een branderige hoofdhuid noemt, zou dit heel goed de oorzaak van de haaruitval kunnen zijn. Laten we ons dus eerst om de hoofdhuid bekommeren, om de oorzaak en niet enkel de symptomen aan te pakken.
Ik raad je aan scherpe en al te zoute voeding zoveel mogelijk te vermijden en in plaats daarvan meer sappige en zoete dingen op het menu te zetten. [Opmerking: met 'zoet' worden geen zoetigheden als snoep bedoeld. Meer informatie over de smaakrichtingen van verschillende voedingsmiddelen zijn te vinden op onze website.]
Laat ook gedenatureerde voedingsmiddelen en restjes, zoals opgewarmd eten, liever achterwege.
Pranayama – ademhalingsoefeningen – is zeer bevorderlijk.
Je zou in de ochtend een afkooksel van venkel- en korianderzaden kunnen drinken, en jezelf een hoofdmassage kunnen geven met extra vierge kokosolie. En ook het inhaleren van Pitta-aromaolie en het drinken van Pitta-thee zou kunnen helpen."
Vraag: "Wat kan ik doen als ik niet goed slaap?"
Dr. Saurabh Sharma: "Iets wat kan helpen is voor het slapengaan een warm bad of een warme douche te nemen en de voetzolen en handpalmen 2-3 minuten met sesamolie te masseren. Dat is zeer bevorderlijk voor onze nachtrust.
En probeer ook eens dit eenvoudige recept: doe 2-3 snufjes gemalen nootmuskaat in een glas lauwwarme melk en drink dit voor het slapengaan. Dit slaapdrankje helpt de Vata-dosha te reduceren en kan zo bijdragen aan een zeer goede en diepe slaap."
Tip: meer waardevolle tips voor een gezonde, goede nachtrust vind je hier.
Vraag: "Op internet zie ik steeds meer video's waarin om verschillende redenen wordt aanbevolen op je rug te slapen. Natuurlijk weet ik dat we gedurende de nacht niet stilliggen en verschillende houdingen aannemen, maar ik ben toch benieuwd welke houding ayurveda adviseert. Ik kom op mijn rug namelijk heel moeilijk in slaap."
Dr. Saurabh Sharma: "Slaap is binnen ayurveda zeer belangrijk. In de ayurvedische geschriften wordt duidelijk aangegeven dat we zouden moeten slapen op onze linkerzij, met de rechterschouder omhoog. Zo staat het in de ayurvedische teksten, en ik zal je uitleggen waarom dit wordt aanbevolen.
- Een van de belangrijkste en meest praktische aspecten is dat de maag zich aan de linkerkant van ons lichaam bevindt. In de maag is veel maagzuur in beweging, dat verantwoordelijk is voor het verteren van onze voeding. Heb je twee à drie uur voor het slapengaan nog iets gegeten en slaap je op je linkerzij, zal het maagzuur zelfs terwijl je slaapt gewoon blijven doorwerken. Dat helpt de voeding verder te verteren. Oftewel: als we op onze linkerzij slapen, versterkt dat onze spijsverteringskracht. Slapen we echter op onze rechterzij of rug, kan dit gemakkelijk tot refluxklachten leiden.
- Een ander orgaan dat iets naar links ligt in ons lichaam is ons hart, verantwoordelijk voor de bloedsomloop. Slapen we op onze linkerzij, helpt dat het hart ons bloed goed door ons lijf te pompen.
- Bovendien is er bij slapen op de linkerzij minder kans op snurken, doordat de tong niet naar achteren kan zakken."
Opmerking: Het klopt inderdaad dat we gedurende de nacht meermaals van houding veranderen, maar het is goed om in ieder geval bij het inslapen op de linkerzij te liggen.
Bekijk voor nog veel meer boeiende vragen en antwoorden zeker eens onze webinars op YouTube.
Misschien doe je mee met onze volgende livestream, dan kun je eventueel ook je eigen brandende vragen aan ons voorleggen. We kijken ernaar uit je daar te zien!
Maharishi Ayurveda team