De lente is in aantocht ... Met de overgang naar het nieuwe jaargetijde vinden er in de natuur veel veranderingen plaats. Verheugt u zich al opbloemrijke weilanden, groene blaadjes en zoete geuren, of huivert u eerder bij de gedachte aan de bloeiende grassen, pollen en bijkomende ongemakken, omdat u kampt met allergieën en vreest voor hooikoorts, tranende en jeukende ogen, gezwollen slijmvliezen of zelfs kortademigheid en bronchitis? Bijna één op de drie Nederlanders heeft in de loop van zijn of haar leven in meer of mindere mate last van een allergie.
Wat is eigenlijk een allergie vanuit ayurvedisch oogpunt? Hoe ontstaat een allergie? En waarom krijgen sommige mensen zo’n vervelende reactie op eigenlijk onschuldige, maar lichaamsvreemde stoffen als pollen en dierenharen, en anderen niet? Wat raadt ayurveda aan om allergieën te voorkomen en welke maatregelen kunnen mensen met een allergie treffen? Over deze en andere vragen rondom het thema ayurveda en allergieën spraken we voor u met de Indiase vaidya Saurabh Sharma.
Wat zit er uit ayurvedisch oogpunt bekeken achter allergieën?
Al in de eeuwenoude teksten van ayurveda, de Charaka Samhita, worden allergische symptomen uitgebreid beschreven. Pollenallergieën treden vooral in de lente en vroege zomer op, wanneer Kapha in de natuur overheerst. Tegelijkertijd zijn allergieën zoals hooikoorts, pollenallergie en allergische astmatische bronchitis Kapha-kenmerken, wat wil zeggen dat er een teveel aan Kapha in het lichaam is.
Ayurveda beschouwt een allergie overigens niet als een ziekte, maar als een fysieke reactie op een lichaamsvreemde stof.
Laten we dit nader toelichten. Als we bijvoorbeeld vers, gekookt voedsel eten, wordt dit, voor zover het maag-darmstelsel gezond is, optimaal verwerkt door het lichaam en worden de verschillende lichaamsweefsels (dhatu's) gevoed. Maar wat doet ons lichaam als we restjes eten of voedsel dat twee dagen geleden is bereid of al licht beschimmeld is? We scheiden het op natuurlijke wijze weer uit, waardoor er niets schadelijks in het lichaam achterblijft. We krijgen diarree of moeten braken.
Hetzelfde geldt voor allergieën. Wanneer een lichaamsvreemde stof, bijvoorbeeld een bacterie of een allergeen, in ons systeem terechtkomt, reageert ons lichaam hierop en wil het deze stof afstoten. We beginnen te niezen en te hoesten.
Maar waarom heeft niet iedereen hier last van?
Wat is het verschil tussen mensen mét en mensen zónder een allergie?
Ayurveda legt het zo uit dat bij mensen die geen last hebben van allergieën ‘ojas’ (het fijnste stofwisselingsproduct), weerstand en immuniteit sterker zijn en hun lichaam beschermen. ‘Ojas’ ontstaat wanneer we onze voeding optimaal verteren. Een gezonde ojas beschermt het lichaam en versterkt het afweersysteem.
Bij allergieën is er meestal sprake van een verzwakt spijsverteringsvuur, dat het ontstaan van ojas in de weg staat. Als gevolg komt het tot een ophoping van afval- en gifstoffen (ama), die zich in een volgend stadium beginnen te verspreiden door de lichaamskanalen, waar ze blokkades en uiteindelijk zelfs ontstekingen kunnen veroorzaken. In het geval van een allergie kan dit zich uiten in de vorm van jeuk, een ophoping van slijm, en een versuft, vermoeid of prikkelbaar gevoel.
Een belangrijke maatregel om dit tegen te gaan, is volgens ayurveda in de eerste plaats het herstellen van ‘agni’, of een gezonde spijsverterings- en stofwisselingsenergie.
Wat kunnen we doen om ons afweersysteem te versterken?
Ayurveda beveelt een goed dag- en seizoensritme aan. Oftewel: vroeg naar bed, vroeg eruit, oliemassage van hoofd en lichaam in de ochtend, voedingsmiddelen van hoge kwaliteit (bio), een warm en licht ontbijt, tussen de middag een warme, voedzame hoofdmaaltijd en vroeg op de avond een licht diner (liefst ook warm). Let er daarbij op dat u de maaltijden waar mogelijk in alle rust tot u neemt.
Ook regelmatig bewegen is belangrijk, evenals op het jaargetijde afgestemde kleding.
En probeert u eens een heetwaterkuur, ter ondersteuning van de natuurlijke uitscheidingsprocessen.
Op onze website vindt u nog vele andere tips, zoals deze:
- voor een geslaagd en gezond begin van de dag
- over de ayurvedische mondhygiëne
- over ayurvedische voeding
- over de beste voeding en dagelijkse routine aan het begin van de lente
Bij een ophoping van stofwisselingsslakken (ama) is een ayurvedische zuiveringskuur (panchakarma) zeer waardevol.
Iets anders wat u thuis goed kunt doen, is het spijsverteringssysteem vóór of aan het begin van de Kapha-tijd – dus in februari/maart – regelmatig een kleine pauze te gunnen om de spijsverteringskracht te versterken en ama af te voeren. Pas bijvoorbeeld eens per week een dag in waarop u enkel vloeistoffen tot u neemt, dus uitsluitend (warme) dranken en vloeibaar voedsel, en ook dierlijke eiwitten zoveel mogelijk mijdt. Meer informatie hierover en over ayurvedisch ‘vasten’ in het algemeen leest u hier.
De algemene regel bij allergieën is voeding tot u te nemen die uw spijsverteringskracht versterkt, ama afvoert en het ontstaan van nieuwe stofwisselingsslakken (zie de belangrijke productaanwijzingen) tegengaat. Ook verwarmende kruiden en specerijen spelen hier een belangrijke rol.
Als u al kampt met een allergie, zal regelmatig stomen met kurkuma u goed doen (1 theelepel gemalen geelwortel aan een kom heet water toevoegen en enkele minuten inhaleren).
Onze tip, speciaal voor u
Speciaal voor onze lezers verried vaidya Saurabh Sharma ons zijn persoonlijke ‘geheime tip’:
Meng gemalen fenegriek, geelwortel, (kurkuma) en gember, 50 gram van elk, door elkaar.
Bewaar het kruidenmengsel in een glazen pot en roer tweemaal daags na de maaltijd 1/3 theelepel door een lassidrank (1 deel verse biologische yoghurt, 2 delen water) of warm water.
Lassi geldt binnen ayurveda als ‘agni’-versterkend.
Probeer ook eens onze speciale lassirecepten:
We wensen u een goed en gezond begin van de naderende Kapha- en pollentijd toe.
Het Maharishi Ayurveda-team
